Wetenschappers ontdekken dat vitamine D de bloedsuikerspiegel kan verlagen en diabetes kan voorkomen
In dit artikel:
Nieuw onderzoek wijst erop dat vitamine D mogelijk kan helpen bij het normaliseren van de bloedsuikerspiegel bij sommige mensen met prediabetes, maar het is geen wondermiddel en er blijven belangrijke onzekerheden bestaan.
Wat is er gevonden?
- In een meta-analyse, gepubliceerd in het Journal of the Endocrine Society, zijn gegevens van tien klinische trials met bijna 4.500 mensen met prediabetes samengevoegd. Van de deelnemers die vitamine D-supplementen kregen, herstelde 18,5% naar een normale bloedsuikerspiegel, tegenover 14% van de placebogroep. Over alle studies genomen nam de kans op herstel naar normale glucosewaarden toe bij degenen die vitamine D gebruikten.
- Eerdere analyses (onder andere een 2023-review in Annals of Internal Medicine) laten soortgelijke, maar ook beperkte effecten zien: in één vervolgonderzoek ontwikkelde 22,7% van de vitamine D-groep uiteindelijk type 2-diabetes versus 25% in de placebogroep. De verschillen zijn klein en geen garantie dat suppletie diabetes voorkomt.
Waarom zou vitamine D impact hebben?
- Vitamine D is meer dan een nutriënt voor botten: het fungeert ook als hormoon en beïnvloedt immuunsysteem, ontstekingen en mogelijk de glycemische controle. Onderliggende theorieën wijzen op verbeterde bètacelfunctie in de alvleesklier en minder insulineresistentie bij voldoende vitamine D-spiegels.
- Desondanks zijn de precieze biologische mechanismen nog niet goed verklaard. Sommige experts wijzen erop dat lage vitamine D-spiegels samenhangen met slechtere bètacelfunctie en insulineresistentie, maar causaliteit is niet definitief aangetoond.
Advies van experts en praktische implicaties
- Er is momenteel geen formele aanbeveling om vitamine D specifiek te gebruiken ter regulatie van de bloedsuiker bij prediabetes. De onderzoekers en betrokken klinici (onder wie onderzoekers van Rutgers en Tufts) benadrukken dat vitamine D hooguit als onderdeel van een bredere preventiestrategie kan dienen, niet als vervanging van bewezen behandelingen.
- Artsen raden aan eerst je vitamine D-waarde te laten meten als je een hoog risico op diabetes hebt. Bij aantoonbaar tekort kan suppletie medisch zinvol zijn, zowel voor algemene gezondheid als mogelijk voor glucosecontrole.
- In de bestudeerde trials namen deelnemers gemiddeld zo’n 4.000 IE vitamine D per dag; individuele behoefte hangt af van levensstijl, gewicht en beginwaarden. Overleg met een behandelaar is belangrijk.
Risico’s en beperkingen
- Te veel vitamine D kan schadelijk zijn: overdosis kan leiden tot hypercalciëmie, nierstenen, obstipatie, en in ernstige gevallen hartritmestoornissen of nierfalen. Supplementen zijn geen geneesmiddelen en mogen met voorzichtigheid worden gebruikt, zeker bij zwangerschap, borstvoeding of bij kinderen.
- Veel studies leveren slechts kleine effecten op en niet alle onderzoeken tonen verbanden. Er is meer onderzoek nodig om wie er precies baat bij heeft, welke doses veilig en effectief zijn en wat de lange-termijnuitkomsten zijn.
Wat helpt wel bewezen tegen progressie naar type 2-diabetes?
- Bewezen maatregelen om de overgang van prediabetes naar diabetes te voorkomen zijn onder meer gewichtsbeheersing, een laagglycemisch dieet, regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en stressreductie. Deze leefstijlaanpak blijft het fundament van diabetespreventie; vitamine D kan eventueel een aanvullende rol spelen bij mensen met een tekort. Kortom: bespreek supplementgebruik altijd met je zorgverlener.