Waarom het vermelden van calorieën op verpakkingen juist averechts werkt
In dit artikel:
Nieuw onderzoek gepubliceerd in het Journal of Retailing toont aan dat het vermelden van calorieën op voedingsmiddelen en menukaarten averechts kan werken bij het maken van gezonde keuzes. Hoewel calorie-informatie bedoeld is om consumenten te helpen bewustere beslissingen te nemen, leidt het in de praktijk tot verwarring en onzekerheid. Mensen die calorieaantallen zien, hebben juist moeite om de gezondheid van producten goed in te schatten: gezonde opties lijken minder gezond en ongezonde producten minder ongezond. Dit vervaagt het onderscheid en duwt oordelen richting het midden.
De verklaring hiervoor ligt deels in de zogenaamde ‘illusie van calorie-fluency’: mensen denken calorieën goed te begrijpen, maar hun kennis blijkt oppervlakkig wanneer ze er daadwerkelijk over moeten nadenken. Dit effect geldt niet in dezelfde mate voor andere voedingswaarden zoals vetten of koolhydraten. Bovendien focust calorie-informatie vooral op energie-inname en negeert het de kwaliteit van die calorieën. Zo bevatten honderd calorieën uit een chocoladereep vooral suiker en vet, terwijl dezelfde hoeveelheid calorieën uit blauwe bessen vezels, vitamines en mineralen levert en ook zorgt voor een langer verzadigd gevoel.
In de VS is het sinds 2018 verplicht voor grote restaurantketens om calorieën op het menu te vermelden, maar in Nederland is zo’n verplichting er nog niet en veel horecaondernemers zien dit ook niet zitten. Uit onderzoek van Koninklijke Horeca Nederland blijkt dat bijna 70 procent terughoudend is over verplichte calorievermeldingen. Het vertrouwen in eigen oordeelsvermogen kan juist afnemen wanneer alleen caloriewaarden worden gepresenteerd zonder voldoende context.
Specialisten benadrukken daarom dat calorieën op zichzelf weinigzeggend zijn zonder extra uitleg. Hulp kan komen van kleurcodes of percentages van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid, maar ook deze hulpmiddelen kennen beperkingen, zoals kritiek op de Nutri-Score. Diëtisten adviseren vooral meer aandacht te besteden aan het vezelgehalte van producten. Vezels zorgen voor verzadiging en bevorderen gewichtsverlies doordat ze overeten tegengaan. Voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, volle granen, aardappelen, peulvruchten en noten zijn hiervoor belangrijk.
Kortom, hoewel calorie-informatie een rol kan spelen in bewust eten, is het slechts één onderdeel van een bredere voedingscontext. Het richten op het totaalplaatje van voedingsstoffen en het beter begrijpen van wat calorieën betekenen, is cruciaal voor gezondere keuzes. Diëtisten waarschuwen bovendien dat een verkeerde aanpak, zoals te weinig eten en veel snoepen, het afvallen juist kan bemoeilijken.