Rode wijn bij het eten is gezond: feit of fabel? (en 5 andere feiten & fabels over voeding)
In dit artikel:
Voedingsclaims en kanker: wat klopt en wat niet? Voedings- en kankerdeskundige Ellen Kampman ontkracht en bevestigt zes veelgehoorde beweringen.
1) Zuivel helpt: feit
Zuivelproducten leveren calcium, wat in de darm schadelijke stoffen kan binden en de darmwand ondersteunt. Daardoor verlaagt zuivel het risico op dikkedarmkanker. De Gezondheidsraad adviseert dagelijks één à twee porties halfvolle of magere zuivel (bijv. een glas melk, yoghurt, kwark of een plakje kaas). Kies wel voor magere varianten om ongewenste calorieën en overgewicht te voorkomen. Wie zuivel wil vermijden kan kiezen voor verrijkte plantaardige dranken (soja, haver) met calcium en vitamine B2 — controleer het etiket.
2) Vezels beschermen de darmen: feit
Vezelrijk eten (volkoren brood, zilvervliesrijst, fruit, groente, peulvruchten) houdt de darmen gezond en verlaagt het risico op darmkanker, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Nederlanders halen gemiddeld zo’n 15 g vezels per dag, terwijl de aanbeveling 30–40 g is. Let op dat alleen het woord "volkoren" op het etiket garandeert dat een product daadwerkelijk vezelrijk is; termen als "meergranen" zeggen dat niet automatisch.
3) Een glaasje rode wijn is gezond: fabel
Alcohol is kankerverwekkend en er is geen veilige ondergrens. Zelfs één glas verhoogt het risico op bijvoorbeeld borstkanker. Daarnaast leveren alcoholische dranken veel calorieën (een biertje bevat ongeveer evenveel als een boterham), wat bijdraagt aan overgewicht en daarmee indirect ook het kankerrisico verhoogt. Kampman raadt aan bij voorkeur niet te drinken; wie drinkt, beperk dat tot bijzondere gelegenheden.
4) Dagelijks rood vlees is ongezond: feit
Bij drie tot vier porties rood vlees per week (circa 300 g) neemt het risico op darmkanker toe. Rood vlees bevat heemijzer dat in de darm schadelijke verbindingen kan vormen en zo kleine beschadigingen in het darmslijmvlies veroorzaakt; bij herstel daarvan kan DNA-schade ontstaan. Bewerkt vlees (worst, bacon) is nog risicovoller door zout, roken en conserveringsmiddelen zoals nitriet, die tot kankerverwekkende stoffen kunnen leiden. Vervang (bewerkte) rood vlees bij voorkeur door kip, vis of peulvruchten.
5) Suiker veroorzaakt kanker: fabel
Suiker zelf is niet direct kankerverwekkend, maar overmatige suikerconsumptie bevordert gewichtstoename. Overgewicht leidt tot chronische ontstekingen en hormonale verstoringen die het kankerrisico verhogen. Beperk suikerhoudende frisdranken en snacks om overgewicht te voorkomen.
6) Gewone frisdrank is beter dan light: fabel
Er is geen bewijs dat gebruikelijke hoeveelheden zoetstoffen kanker veroorzaken. Tenzij iemand extreem grote hoeveelheden light-dranken zou consumeren (veel liters per dag), zijn light-varianten een verstandiger keuze dan suikerhoudende frisdranken, omdat ze geen calorieën toevoegen.
Kort advies: eet meer volkoren en vezels, beperk rood en bewerkt vlees, kies magere zuivel of verrijkte plantaardige alternatieven, vermijd of beperk alcohol en let op calorie-inname uit suikerhoudende dranken en snacks. Deze aanpassingen verkleinen het risico op darmkanker en andere veelvoorkomende ziekten.