Neuropsycholoog legt uit: jaloers op de werkvloer? Dit moet je (niet) doen!
In dit artikel:
Jaloezie op het werk is een veelvoorkomende, maar vaak weggestopte emotie die volgens experts zowel een evolutionaire functie als praktische signalen bevat. Evolutionair bioloog dr. Manon de Visser en neuropsycholoog Ilke Oner leggen uit dat jaloezie niet louter een persoonlijke tekortkoming is, maar een ingebakken mechanisme dat sociale ongelijkheden en positie binnen een groep helpt herkennen — iets wat je terugziet bij sociale diersoorten en ook mensen al eeuwenlang stuurt.
Op de werkvloer uit zich jaloezie op verschillende manieren: een steek als een collega promotie krijgt, irritatie wanneer iemand moeiteloos lof ontvangt, of spanning als targets samenwerking veranderen in onderlinge concurrentie. Stress versterkt die emotie: het stresshormoon cortisol maakt jaloezie intenser en negatiever, waardoor kleine signalen snel groot en frustrerend aanvoelen. Concrete voorbeelden uit het artikel tonen dit: Anita (56) zag collegialiteit omslaan in rivaliteit na de invoering van verkooptargets; Natasja (49) kreeg te maken met giftige jaloezie van collega’s toen zij meer zichtbaarheid en succes kreeg.
Veel mensen durven niet openlijk te spreken over jaloezie omdat het als een bedreiging voor de eigen status wordt gezien. Toch benadrukken de deskundigen dat erkennen van het gevoel juist nuttig kan zijn. Jaloezie fungeert soms als een waarschuwingssignaal: is er sprake van onzekerheid bij jezelf, of wijst het op echte ongelijkheid — bijvoorbeeld een loonkloof of ongelijke kansen? Door die vraag te onderzoeken kun je zelfinzicht krijgen en concrete stappen zetten.
Praktische aanbevelingen zijn: benoem het gevoel voor jezelf, onderzoek de oorzaak, leer van degene op wie je jaloers bent (vraag naar werkwijze of opleidingen) en ga het gesprek aan met een leidinggevende over ambities en ontwikkelmogelijkheden. Op die manier kan jaloezie minder destructief worden en als motivatie of richtinggever dienen.
Belangrijk onderscheid is dat jaloezie niet per se afgunst (afgunst = de wens om iemand te schaden) is. Jaloezie kan informatie en ambitie onthullen; afgunst is bewuste vijandigheid die relaties en werksfeer schaadt. Kortom: jaloezie op het werk is een normaal, evolutionair geworteld signaal dat, wanneer erkend en op een constructieve manier beantwoord, kan leiden tot persoonlijke groei of het aanpakken van reële onrechtvaardigheden.