Na verwaarlozing en misbruik brak Jolanda met haar moeder, tot zij ziek bleek
In dit artikel:
Jolanda (56) groeide op in een gezin waar zorg en veiligheid ontbraken: na de scheiding toen ze tien was, raakte haar moeder verslaafd aan alcohol en kreeg een nieuwe partner die haar jarenlang misbruikte. De seksuele intimidatie en het fotograferen van haar naakt stopten pas rond haar dertiende, nadat de stiefvader het gevoel had betrapt te zijn. Haar moeder reageerde vaak afwezig of dronken; soms geloofde ze Jolanda zelfs niet toen ze vertelde wat er gebeurd was. Het thuis werd voor Jolanda een plek waar zij zorg moest dragen in plaats van dat ze zelf beschermd werd; op haar zestiende vertrok ze om bij een vriend te gaan wonen en het contact liep steeds verder terug.
Jaren van afstand en pijn volgden. Jolanda beschrijft hoe haar moeder steeds dieper in de drank zonk, loog over hoeveel ze dronk en het huis verwaarloosde. Die rolomkering — dat het kind de volwassen taken op zich nam — veroorzaakte schuld- en verlatenheidsgevoelens die ze lang onderdrukte. Pas na jaren van therapie en bewustwording kon ze die pijn gaan begrijpen en haar hart openen. Ze kwam tot het inzicht dat haar moeder zelf gebroken was, mogelijk mede gevormd door trauma’s uit het (oorlogs)verleden en een extreem verlatingstrauma, waardoor ze niet in staat was te gehoorzamen aan de verantwoordelijkheden van het moederschap.
Het kantelpunt kwam onverwacht: terwijl Jolanda op vakantie was in Italië besloot ze haar moeder op haar 75ste verjaardag te bellen. De stem klonk zwak; haar moeder bleek slokdarmkanker te hebben en woog nog maar rond de veertig kilo. Jolanda brak haar reis af. Het beeld van haar zieke moeder — verward, onherkenbaar en afhankelijk — raakte haar. In huis vond ze oude foto’s van zichzelf met de afbeelding naar beneden gelegd, een teken van hoe moeilijk gewaarwordde herinneringen werden weggeduwd.
Wat volgde was een moeilijk maar uiteindelijk helend proces. Jolanda confronteerde haar moeder met het verleden, kreeg erkenning en uiteindelijk dat ene woord: vergeving. Ze nam de rol van mantelzorger op zich, waste en verzorgde haar moeder, zong met haar en probeerde steeds het bredere beeld voor ogen te houden: haar moeder handelde uit onvermogen en trauma. Via therapieën — onder meer Past Reality Integration Therapy — slaagde Jolanda erin haar wantrouwen jegens anderen te verminderen en generatieslange trauma’s te doorbreken. Ze bleef tot het einde aan haar moeders zijde en ervaart dat zij daardoor op een eigen manier afscheid kon nemen en haar geschiedenis kon afsluiten.
Jolanda heeft haar verhaal gebundeld in het boek Basta! Er is alleen maar liefde. Haar ervaring illustreert hoe complexe familiegeschiedenissen, verslaving en misbruik diepe littekens kunnen nalaten, maar ook hoe begrip, therapie en bewuste keuzes tot verzoening en herstel kunnen leiden — zelfs na decennia van pijn.