Hierom is stress juist goed (en zó laat je het in je voordeel werken)
In dit artikel:
De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving waarschuwt dat we in Nederland leven in een “hypernerveuze samenleving”: veel mensen lopen door prestatiedruk en het wegvallen van herstel gevaar voor overbelasting. Stresssocioloog Suzan Kuijsten benadrukt dat stress zelf niet het probleem is, maar het ontbreken van voldoende herstel. “Stress is een prachtig mechanisme,” zegt ze — het maakt dat we kunnen ‘aanspringen’ voor prestaties zoals werken, rennen voor de trein of spreken voor publiek — maar het systeem heeft tijd nodig om op te laden.
Wanneer inspanning niet afgewisseld wordt met echte ontspanning, raakt het lichaam gedwongen energie te lenen van andere processen. Op de langere termijn leidt dat tot chronische stress met concrete gevolgen: slechter slapen, verminderde werkprestatie, maagklachten, vaker ziek zijn en zelfs vruchtbaarheidsproblemen. Dat komt doordat immuunsysteem, spijsvertering en voortplanting tijdelijk minder energie krijgen om de directe vecht-of-vluchtreactie mogelijk te maken.
Herstel wordt steeds vaker gezien als luxe in plaats van noodzaak. Onderzoek wijst juist uit dat wie regelmatig korte pauzes neemt productiever is; één studie laat zien dat werken in blokken van 52 minuten gevolgd door 17 minuten pauze optimale efficiëntie geeft. Paradoxaal genoeg kiezen mensen bij herstel vaak voor activiteiten die ook energie kosten — bijvoorbeeld sporten — wat wel de stresstolerantie verbetert maar technisch gezien geen directe oplading van het stressbudget is.
De alomtegenwoordige smartphone schaadt volgens Kuijsten de natuurlijke rustmomenten: wachten op de trein, korte pauzes of losse momenten worden opgevuld met scrollen en berichten beantwoorden. Daardoor verdwijnen kansen om écht tot rust te komen en vermindert de gevoel van verbondenheid met anderen, terwijl sociale verbinding juist beschermt tegen chronische stress.
Kuijsten pleit voor het creëren van meer ruimte — in hoofd en lijf, op het bureau en in de werkdag — en geeft concrete handvatten. Plan bewuste ontspanmomenten (“bommen”) in je agenda: korte dagelijkse pauzes, wekelijkse wandelingen of regelmatige vakanties. Maak vergaderingen korter (bijv. 50 minuten met 10 minuten afsluiting), houd pauzes tijdens het werk en vermijd je telefoon in die tijd. Kleine acties zoals opruimen, even naar buiten kijken of een praatje met een collega helpen al.
Praktische tips samengevat:
- Plan vaste rustmomenten en vakanties.
- Houd je werkplek en omgeving opgeruimd.
- Beperk telefoongebruik; creëer telefoonvrije momenten.
- Investeer in sociale verbindingen waarin je je veilig voelt.
- Sta jezelf toe soms niets te doen: simpelweg uit het raam staren kan herstel opleveren.
Kortom: maak herstel geen luxe maar een routine; alleen zo blijft stress functioneel in plaats van schadelijk.