Gedrogeerd tijdens het uitgaan: spiking, wat is dat?
In dit artikel:
Maylissa (26) stond in de zomer van 2022 te dansen op Sensation toen ze plots een steek in haar rechterschouder voelde en daarna snel steeds minder bij machte was: wazig zicht, zwakte en geheugenverlies. Ze liet zich testen op hepatitis en hiv en deed aangifte; de politie kon echter niets met haar melding omdat er geen toxicologisch bewijs was. Drie mannen werden wel op video vastgelegd, maar dat leverde geen vervolging op. Nog jaren later heeft ze blijvende tintelingen in vingers en is ze minder onbezorgd naar feestjes gegaan.
Wat er in de media en bij hulpinstanties sinds 2022 veel aandacht kreeg, is het fenomeen ‘spiking’ — mensen zonder hun toestemming versuffen door drugs, medicijnen of alcohol toe te dienen. Een specifieke variant waarover veel ophef ontstond is ‘needle spiking’: stiekem prikken met een injectienaald. In 2022 kwamen in Nederland meldingen binnen van vermoedelijke needle-spiking-gevallen; veel slachtoffers waren jongvolwassen vrouwen. Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) noteerde meldingen onder tieners en twintigers, en een studie van de Rijksuniversiteit Groningen beschreef meerdere spoedeisende-hulpbezoeken van slachtoffers met vergelijkbare klachten.
Maar bewijs ontbreekt vaak. De politie in Amsterdam startte een onderzoek op basis van circa dertig meldingen, maar trof geen toxische stoffen aan; structureel toxologisch onderzoek gebeurt zelden. Onderzoekers noemen ketamine of sufentanil als plausibele middelen bij sommige beschreven symptomen, maar die zijn alleen aantoonbaar als binnen korte tijd na het incident urine- of bloedmonsters worden afgenomen — wat meestal niet gebeurt. Bovendien blijken de klachten uiteen te lopen en passen veel gevallen ook bij ernstige alcoholintoxicatie. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) concludeerde in een eerdere studie dat in ongeveer de helft van de aangiften alleen alcohol werd gevonden; GHB en andere verdovende middelen komen wel voor maar zijn soms al niet meer meetbaar de volgende dag.
Er zijn wél concrete strafzaken: in juni 2022 werd in Den Haag een man gearresteerd die door getuigen betrapt werd terwijl hij vrouwen prikte; in zijn spuit werden sporen van cocaïne, heroïne en versnijdingsmiddelen gevonden en hij kreeg een voorwaardelijke straf. Buiten Nederland kwamen in juni in Frankrijk in één dag 145 meldingen binnen en in België (Kortrijk) werd een zaak groot uitgepakt: café-eigenaren zouden tientallen vrouwen ketaminehoudende shotjes hebben gegeven, met uiteenlopende traumatische gevolgen.
Deskundigen pleiten voor nuancering. Ruben van Beek van het Trimbos-instituut wijst erop dat media-aandacht kan zorgen voor een vertekend beeld: mensen herkennen klachten die ook bij drankgebruik horen en denken dat ze gedrogeerd zijn. Tegelijk maken de onzekerheid over aantoonbaarheid en de schaal van het probleem het extra ontwrichtend: voor slachtoffers is het vaak een heftige en lang durende ervaring, en bewijsvoering is lastig.
Belangrijke knelpunten
- Weinig snel uitgevoerd toxicologisch onderzoek: veel middelen zijn kort in het bloed/urine aantoonbaar.
- Symptomen overlappen met zware alcoholintoxicatie of bijwerkingen van medicijnen.
- Zonder meetbaar bewijs is strafrechtelijk optreden lastig, wat tot frustratie bij slachtoffers leidt.
Praktische adviezen bij vermoeden van drogeren
- Vraag direct medische hulp als je je slecht voelt.
- Probeer zo snel mogelijk urine te vangen en koel te bewaren voor latere analyse.
- Informeer barpersoneel of beveiliging en vraag camerabeelden.
- Doe aangifte en verzamel bewijs (foto’s, video’s, getuigen).
- Bel de Drugs Infolijn (Trimbos) voor advies; blijf samen met vrienden uitgaan en let op elkaar.
Kortom: needle spiking draagt terecht maatschappelijke bezorgdheid, vooral omdat slachtoffers vaak jong en vrouwelijk zijn en de ervaring traumatisch kan zijn. Tegelijk is de daadwerkelijke frequentie in Nederland onzeker door gebrek aan snel, systematisch tox-screening en doordat alcohol soms een plausibele alternatieve verklaring biedt. Snelle medische en forensische follow-up vergroot de kans op detectie en vervolging; preventie begint bij waakzaamheid in groepen en in uitgaansgelegenheden.