Dít is waarom één minister niet aanwezig mag zijn tijdens Prinsjesdag

In dit artikel:

Tijdens Prinsjesdag is er elk jaar één minister die niet in de Ridderzaal aanwezig is: de Nederlandse variant van de zogenoemde "designated survivor". Sinds 2019 is het principe van kracht dat één (meestal demissionaire) bewindspersoon op een geheime locatie blijft om de continuïteit van de regering te waarborgen mocht een aanslag alle andere leiders doden. Het idee komt uit de Verenigde Staten, waar het tijdens de Koude Oorlog werd ingevoerd vanwege de nucleaire dreiging.

Het voorstel kwam van D66-Kamerlid Joost Sneller en werd voor het eerst toegepast in 2019, toen Stef Blok de aangewezen overlevende was. Daarna volgden onder anderen Wouter Koolmees (2020), Hanke Bruins Slot (2023) en recent Caspar Veldkamp, die tijdens de Troonrede in het buitenland verbleef. Wie de rol vervult, blijft geheim; ministers mogen er zelf niet over praten om de veiligheidswaarde niet te ondermijnen. Dat levert wel enigszins merkwaardige persmomenten op: Veldkamp zei vorig jaar over zijn afwezigheid dat hij “gewoon mijn werk doe(t)” omdat het buitenland niet stil staat, en Blok verwees cryptisch naar het feit dat het niet ongebruikelijk is dat de minister van Buitenlandse Zaken ontbreekt.

Kort: de aangewezen overlevende is een veiligheidsmaatregel en een ritueel onderdeel van Prinsjesdag dat anonimiteit en afwisseling vereist om effectief te zijn.